Kategoria: podcast

Witam Cię bardzo serdecznie w sześćdziesiątym odcinku podcastu i zanim zacznę na temat mięśnia półścięgnistego to kilka słów o grupie tylnej mięśni uda. Tylna grupa mięśni uda to trójka dobrze znanych mięśni: mięsień półbłoniasty, półścięgnisty oraz dwugłowy uda. To one wspólnie odpowiadają za ruchy zginania stawu kolanowego i prostowania stawu biodrowego.

Ciekawostka: z wyjątkiem krótkiej głowy mięśnia dwugłowego, wszystkie te mięśnie mają wspólny punkt startowy – guz kulszowy. Stamtąd biegną wzdłuż tylnej powierzchni uda w kierunku dołu podkolanowego. Możemy je podzielić na dwie podgrupy: grupa przyśrodkowa, czyli półbłoniasty i półścięgnisty oraz grupa boczna, którą reprezentuje mięsień dwugłowy uda.

Co ważne – poza krótką głową dwugłowego – wszystkie te mięśnie to mięśnie dwustawowe. Czyli? Pracują jednocześnie w dwóch stawach – biodrowym i kolanowym. Ich przeciwnikiem jest potężny mięsień czworogłowy uda, który prostuje kolano. 

A kto nimi steruje? Nerw piszczelowy. Jedynie krótką głowę mięśnia dwugłowego unerwia gałąź końcowa nerwu kulszowego – konkretnie: nerw strzałkowy wspólny. Dlaczego? Zostawiam Cię z tym do sprawdzenia bo to jednak ważne a ja już przechodzę do gwiazdy dzisiejszego odcinka, a mianowicie mięśnia półścięgnistego.

Ten smukły, wydłużony mięsień zajmuje przyśrodkową i powierzchowną część tylnej okolicy uda. W połowie długości uda jego brzusiec przechodzi w cienkie, charakterystyczne, okrągławe ścięgno.

Zaczyna się na tylnej powierzchni guza kulszowego – wspólnie z głową długą mięśnia dwugłowego. Następnie jego włókna zbiegają ku dołowi, gdzie ścięgno układa się w bruździe między mięśniami, by dalej dotrzeć aż do kości piszczelowej – przyśrodkowo i poniżej guzowatości. Tam też przyczepia się do powięzi goleni.

Co ciekawe, jego ścięgno bierze udział w tworzeniu tzw. gęsiej stopki ścięgnistej, będąc jej dolnym składnikiem.

Czynność tego mięśnia.
Półścięgnisty to prostownik i słaby przywodziciel stawu biodrowego. W kolanie – zginacz, choć ze względu na niedużą długość brzuśca, zakres zgięcia to zaledwie około 50 stopni. Dodatkowo wykonuje słaby obrót do wewnątrz w stawie kolanowym. 

Mięsień leży powierzchownie, przykryty jedynie przez mięsień pośladkowy wielki. Bocznie graniczy z głową długą mięśnia dwugłowego, a przyśrodkowo – z mięśniem półbłoniastym i przywodzicielem wielkim. 

Półbłoniasty tak naprawdę ma w swoim brzuścu taką rynienkę do tego mięśnia, w której leży to długie ścięgno mięśnia półścięgnistego. Ważne miejsce do opracowania terapeutycznego gdyż często tam dochodzi do sklejeń. Przy zgiętym kolanie, jego ścięgno mięśnia półścięgnistego można łatwo wyczuć – znajduje się ono na przyśrodkowym brzegu dołu podkolanowego. 

Unerwienie:

Unerwienie tego mięśnia pochodzi z nerwu piszczelowego – a dokładniej: włókna od poziomu L4 – S2. Co do kaletek: Jedna z kaletek znajduje się między ścięgnami mięśni półścięgnistego, półbłoniastego i dwugłowego – działa jak naturalna poduszka zmniejszająca tarcie. 

I może jeszcze dwa – trzy zdania na temat zmienności anatomicznej. 

Półścięgnisty czasem może mieć osobny przyczep na guzie kulszowym. Niekiedy jego smuga ścięgnista bywa niecałkowita lub nawet podwójna. Zdarzają się też dodatkowe pączki mięśniowe – nadliczbowe elementy, które występują w jego pobliżu.

I to chyba tyle na dziś. Jeśli masz ochotę na fiszki do tego odcinka to pisz na anatomia@anatomiaw5minut.pl. Raz w miesiącu wysyłamy newsletter z nowymi odcinkami podcastu i raz w miesiącu ze starym odcinkiem.

Jeśli masz natomiast ochotę na szkolenie z anatomii palpacyjnej to zapraszam tu: https://fizjomaster.com/produkt/anatomia-palpacyjna/

Link do podcastu: https://www.spreaker.com/episode/miesien-polsciegnisty-60–65234589

 A dziś już się żegnam. 

Pozdrawiam serdecznie,
Agnieszka Mikołajczak
Anatomia w pięć minut.

Cześć! Z tej strony Agnieszka Mikołajczak a to jest podcast Anatomia w pięć minut. Dziś kość udowa i jej koniec dalszy. Zapraszam do odsłuchania.

Cześć! Witam Cię jeszcze raz bardzo serdecznie w kolejnym odcinku podcastu „Anatomia w pięć minut” i dzisiaj zapraszam Cię do ostatniego odcinka poświęconego kości udowej. To już nasza trzecia część dotycząca tej kości, ale jej dokładne omówienie jest niezwykle istotne. Pamiętajmy, że to właśnie struktury kostne stanowią fundament, do którego przyczepiają się mięśnie, więzadła i inne tkanki miękkie. Zrozumienie ich budowy pozwala nam lepiej analizować mechanikę ludzkiego ciała i jego funkcjonowanie. No i chód dwunożny czyli coś co nas odróżnia od pozostałego świata zwierząt.

Koniec dalszy kości udowej

Koniec dalszy kości udowej jest wyraźnie zgrubiały i składa się z dwóch kłykci: kłykcia przyśrodkowego – większego oraz kłykcia bocznego – mniejszego. Ich kształt jest charakterystyczny – w płaszczyźnie strzałkowej są silnie wypukłe, natomiast w płaszczyźnie czołowej znacznie mniej. Główna ich funkcja to tworzenie stawowego połączenia z kością piszczelową, co oznacza, że są one częściowo pokryte chrząstką stawową, zapewniającą płynność ruchów.

Oba kłykcie są skierowane ku tyłowi i oddzielone głębokim dołem międzykłykciowym. To właśnie w tym miejscu znajdują się więzadła krzyżowe stawu kolanowego. Górna granica tego dołu to wyraźnie zaznaczona kresa międzykłykciowa, która przebiega poprzecznie do powierzchni podkolanowej.

Więzadła krzyżowe i ich przyczepy

Na wewnętrznych powierzchniach kłykci znajdują się miejsca przyczepu więzadeł krzyżowych. Więzadło krzyżowe przednie przyczepia się do wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego, natomiast więzadło krzyżowe tylne – do wewnętrznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego. Warto również zaznaczyć, że kłykieć przyśrodkowy jest wyższy od bocznego, co jest konsekwencją skośnego położenia trzonu kości udowej. Jednakże oba kłykcie ostatecznie znajdują się w jednej płaszczyźnie poziomej.

Co ciekawe, u człowieka w przeciwieństwie do naczelnych kłykieć boczny jest znacznie bardziej rozwinięty w kierunku przednio-tylnym niż kłykieć przyśrodkowy. Ma to duże znaczenie dla stabilizacji stawu kolanowego i jego funkcji w lokomocji.

Powierzchnia rzepkowa

Przechodząc na przednią stronę kości, zauważamy, że powierzchnie stawowe kłykci oddzielone od tyłu dołem międzykłykciowym, łączą się z przodu, tworząc powierzchnię rzepkową. To miejsce, do którego przylega rzepka – szczególnie w pozycji wyprostowanej lub lekko zgiętej. Powierzchnia ta jest wklęsła pośrodku i asymetryczna – jej część boczna jest większa i sięga wyżej niż przyśrodkowa. Bezpośrednio nad powierzchnią rzepkową znajduje się nierówne pole, które styka się z rzepką przy maksymalnym wyproście kolana.

No i zostały nam jeszcze do omówienia nadkłykcie.

Boczne powierzchnie kłykci są chropowate, co ma swoje znaczenie biomechaniczne. To tutaj znajdują się nadkłykcie – boczny i przyśrodkowy. Są one kluczowymi punktami przyczepu dla więzadeł i mięśni. Nadkłykieć przyśrodkowy stanowi miejsce przyczepu więzadła pobocznego piszczelowego oraz ścięgna mięśnia przywodziciela wielkiego. Poniżej, na powierzchni podkolanowej, znajduje się przyczep głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki.

Z kolei nadkłykieć boczny, choć mniejszy od przyśrodkowego, również ma istotne znaczenie. Powyżej niego przyczepia się głowa boczna mięśnia brzuchatego łydki, a nieco wyżej – mięsień podeszwowy. Poniżej nadkłykcia bocznego znajduje się charakterystyczne wgłębienie, które jest miejscem przyczepu mięśnia podkolanowego. Od tego wgłębienia biegnie w kierunku ku tyłowi i lekko ku górze bruzda dla ścięgna mięśnia podkolanowego. Co ciekawe, w zależności od pozycji stawu kolanowego, przebieg ścięgna ulega zmianie. W zgiętym kolanie układa się ono w bruździe, natomiast w wyprostowanym biegnie pionowo ku dołowi, żłobiąc krótką, głęboką rynienkę.

I to chyba wszystko na dziś

Dziękuję Ci za wysłuchanie tego odcinka!  Jeśli podobał Ci się ten odcinek, koniecznie podziel się nim i zostaw opinię. Pamiętaj, że każdego 10- tego dostajesz na maila fiszki dotyczące każdego nowego odcinka podcastu oraz dodatkowe smaczki anatomiczne, które nie są zawarte w podcaście, a każdego 20-tego dostajesz fiszki i informacje, z odcinków, które na tym kanale już trochę są. Jeśli nie dostajesz – pisz na anatomia@anatomiaw5minut kropka pl w tytule wpisując swoje imię oraz wyraz newsletter. To w takim razie już wszystko.

Do usłyszenia w następnym odcinku podcastu.
Pozdrawiam serdecznie,

Agnieszka Mikołajczak

Anatomia w pięć minut

Kość udowa. Koniec bliższy. Na końcu bliższym kości udowej odróżniamy głowę szyjkę, krętarz większy i krętarz mniejszy. Głowa kości udowej, która obejmuje około trzech czwartych powierzchni kuli, jest pokryta chrząstką szklistą. Jest ona skierowana z kośćmi przyśrodkowo i ku górze; na części przyśrodkowej ma chropowate wgłębienie, dołek głowy, do którego przyczepia się więzadło głowy kości udowej.

Szyjka kości udowej łączy głowę z trzonem. Jest ona spłaszczona w kierunku do przodu, ku tyłowi i nachylona w stosunku do trzonu. Jej długa oś tworzy z osią trzonu kąt (Kąt szyjkowo – trzonowy), który przeciętnie wynosi u dorosłego 135 stopni, a skala wahań 115 – 150 stopni. W miejscu połączenia kości z trzonem odchodzą z powierzchni tylnej 2 wydatne guzy, krętarz większy i krętarz mniejszy, które służą za ramiona dźwigni dla mięśni obracających udo. krętarz większy Jest dużą, nieregularną, czterościenną wyniosłością z skierowaną ku Górze w przedłużeniu trzonu i położoną ku tyłowi i bocznie. Tępy wierzchołek znajduje się mniej więcej na poziomie środka głowy kości udowej; Dzięki temu krętarz większy orientuje nas co do położenia głowy kości udowej. Poprzeczna oś bioder łącząca środki obu stawów biodrowych. Biegnie mniej więcej przez wierzchołki obu krętarzy; krętarz Jest wyczuwalny przez powłoki zewnętrzne. Strona zewnętrzna i przednia krętarza wykazuje podobnie jak guzek większy kości ramiennej, wyraźne powierzchni dla przyczepów mięśni. Na stronie przedniej widzimy czworoboczne wgłębienie dla przyczepu mięśnia pośladkowego małego (Poniżej rozpoczyna się przyczep mięśnia obszernego bocznego), na stronie bocznej sięgając aż do wierzchołka wyżłobione jest trójkątne pole przyczepu mięśnia pośladkowego średniego. Z polem tym łączy się do przodu na górnym brzegu krętacza, większego okrągłe pólko przyczepu mięśnia gruszkowatego. Powierzchnia przyśrodkowa krętarza, znacznie krótsza od powierzchni bocznej, ma u swej podstawy silne wgłębienie, dół krętarzowy; służy on za pole przyczepu dla zasłaniacza zewnętrznego; powyżej i do przodu, na granicy tego dołu i brzegu górnego krętarza znajduje się przyczep zasłaniacza wewnętrznego i obu mięśni bliźniaczych. Krętarz mniejszy występuje w postaci stożkowatej wyniosłości; położony niżej od krętarza większego i odchodząc od tylnej powierzchni kości jest skierowany przyśrodkowo. Do krętarza mniejszego i nieco poniżej przyczepia się mięsień biodrowo – lędźwiowy. Oba krętarz e są połączone na tylnej powierzchni wyraźnie wystającym grzebieniem międzykrętarzowym; znacznie słabsza kresa międzykrętarzowa biegnie na powierzchni przedniej skośnie od krętarza większego ku dołowi i łączy się z wargą przyśrodkową kresy chropawej. Wzdłuż kresy międzykrętarzowej przyczepia się więzadło biodrowo – udowe, zaś na części środkowej grzebienia międzykrętarzowego (często występuje tu wyraźny guzek) znajduje się przyczep mięśnia czworobocznego uda.

Obiecałam w poprzednim odcinku dokończyć kość biodrową i to dziś zrobię. Został nam do omówienia grzebień biodrowy.

Jest on górną częścią talerza i palpacyjnie wyczuwalną praktycznie w całości, bo jest tą górną zgrubiałą częścią talerza biodrowego. Przypomina kształtem literę S wypukłą ku górze. Jego punkt rozpoczęcia się to kolec biodrowy przedni górny, który jest chyba u każdego palpacyjnie do znalezienia, a kończy się kolcem biodrowym tylnym górnym.

Pomiędzy tymi kolcami na grzebieniu wyróżniamy 3 równolegle do siebie biegnące listewki:

– pierwsza to warga zewnętrzna

– druga to warga wewnętrzna

– pomiędzy nimi najsłabiej zaznaczona z nich wszystkich to kresa pośrednia.

Do wargi zewnętrznej przyczepiają się mięśnie takie jak skośny zewnętrzny brzucha, najszerszy grzbietu i powięź szeroka uda.

Do kresy pośredniej przyczepia się mięsień skośny wewnętrzny brzucha.

A do wargi wewnętrznej przyczepiają się mięśnie: najdłuższy, biodrowo – żebrowy lędźwi, czworoboczny lędźwi poprzeczny brzucha oraz powięź biodrowa.

I jeszcze jedna ważna rzecz tu się znajduje – idąc od kolca biodrowego przedniego górnego ku tyłowi ok. 5 cm (oczywiście bierzemy tu pod uwagę wielkość miednicy) na wardze zewnętrznej znajduje się guzek biodrowy i jest też on anatomicznie palpacyjny. To znaczy, że jest do wyczucia w palpacji.

Przejdźmy teraz do brzegów. Są dwa: przedni i tylny.

Przedni jest wklęsły i znajduje się na nim kolec biodrowy przedni górny, który jak już wcześniej wspomniałam, jest zakończeniem przednim grzebienia. Poniżej jego znajduje się kolec biodrowy przedni dolny, który jest również tępą guzowatą, wyniosłością. Pomiędzy nimi jest wcięcie a poniżej KBPD kość przechodzi w trzon kości łonowej, o której będzie bodajże za 2 odcinki, czyli na grudniowym podcaście. Ale co ważne na dziś? KBPD wraz z trzonem kości łonowej tworzy wyniosłość biodrowo – łonową.

Co tu się nam przyczepia, bo wyniosłości same z siebie w organizmie nie powstają i bez sensu sobie nie leżą. A mianowicie:

• do kolca biodrowego przedniego górnego od strony zewnętrznej przyczepia się mięsień, naprężacz powięzi szerokiej i powięź szeroka uda, więc to chyba łatwo będzie zapamiętać.
• do kolca biodrowego tylnego górnego od strony wewnętrznej – mięsień biodrowy
• a do wierzchołka tego kolca – więzadło pachwinowe i mięsień krawiecki.

No i został nam jeszcze kolec biodrowy przedni dolny i tu przyczepia się mięsień prosty uda i więzadło biodrowo – udowe stawu biodrowego.

Mamy to.

Teraz brzeg tylny talerza, który jest zdecydowanie krótszy od poprzedniego, ale też ma dwie wyniosłości przedzielone wcięciem i one nazywają się odpowiednio kolec biodrowy tylny górny i kolec biodrowy tylny dolny.

Górny stanowi koniec tylny koniec grzebienia i przyczepia się tu więzadło krzyżowo – biodrowe tylne.

Kolec biodrowy tylny dolny przechodzi nam w głębokie wcięcie kulszowe większe, tworząc nam piękne dołeczki jako fajne punkty odniesienia w palpacji.

I to wszystko na dziś.