fizjomaster@fizjomaster.com
fizjomaster@fizjomaster.com
Ewolucja człowieka to proces, który zapoczątkował się około 6-7 milionów lat temu, kiedy nasi przodkowie zaczęli odchodzić od linii ewolucyjnej małpy. Proces ten trwał długo jeśli chodzi o dzieje człowieka, zmierzając do powstania gatunku Homo sapiens, naszego gatunku. Poniżej przedstawiamy, jak postępowała ewolucja układu nerwowego człowieka, poniżej wymienione zostały przełomy dziejowe dla tego procesu, wraz z którym rosła nasza inteligencja:
Australopiteki były jednymi z pierwszych hominidów, którzy wykazali cechy zarówno małpie, jak i ludzkie. Żyły około 4-2 miliony lat temu. Wiele z tych istot, w tym jak Australopithecus afarensis, przykładem jest tu słynna „Lucy”, przystosowane były już do chodzenia na nogach, jednakże znacznie częściej przyjmowały one pozycje kuczne i nie osiągały wysokiego wzrostu.
Około 2,8 miliona lat temu pojawił się nowy gatunek, jakim byli przedstawiciele Homo habilis, którego nazwa oznaczała „człowieka zręcznego”. Byli to pierwotni członkowie rodzaju Homo i są znani z korzystania z pierwszych narzędzi kamiennych, a więc ich mózg a z nim układ nerwowy i inteligencja także się rozwijały.
Pojawił się około 1,9 miliona lat temu i przetrwał aż do około 100 000 lat temu. Homo erectus jest uważany za pierwszego hominida, który opuścił Afrykę, rozprzestrzeniając się na tereny Azji i Europy. Byli oni także pierwszymi hominidami, którzy prawdopodobnie używali ognia, rozwijali skoczność i bieg. Świadczy to o wykształceniu cechy układu nerwowego, jaką jest myślenie, pojawiła się myśl i rozwój układu nerwowego.
Żyli oni w Europie i Azji Zachodniej od około 400 000 do 40 000 lat temu. Wykazywali wiele cech gatunku Homo sapiens, w tym celu wykorzystywali narzędzia, wykazywali zdolność do opanowywania ognia, a nawet tworzyli sztukę pierwotną, co świadczy o rozwoju współczulnego układu nerwowego. Zostali wyparci przez bardziej rozwinięty gatunek Sapiens.
Nasz gatunek, Homo sapiens, ewoluował w Afryce około 300 000 lat temu. Około 70 000-60 000 lat temu Homo sapiens opuścił Afrykę i rozprzestrzenił się na cały świat, zastępując inne gatunki hominidów. Homo sapiens wykazywał zdolność do myślenia, co przejawiało się w umiejętnością tworzenia narzędzi, sztuki, kultury i społeczeństwa. Pojawiła się gradacja. Zauważono zwiększoną plastyczność synaptyczna mózgu i rozwój sieci nerwowej. Warto zauważyć, że proces ewolucji człowieka nie jest liniowy, a różne gatunki hominidów żyją na Ziemi. Na przykład, Homo sapiens i neandertalczycy przypadkowo spotkali się i współżyli razem przez pewien czas, rozwijając umiejętności społeczne układu nerwowego.
To prawda, że ewolucja mózgu ma ogromny wpływ na nasze działania i myśli. Nasz układ nerwowy ewoluował przez tysiące lat, wpływ na to miały czynniki środowiskowe, otoczenie zewnętrzne i uwarunkowania społeczne, plemienne.
A skoro pytasz, który element mózgu najbardziej steruje nami, to odpowiedź jest… złożona. Każdy z nas jest wyjątkowym indywiduum, więc różne części mózgu mogą dominować w różnych momentach naszego życia, w zależności od sytuacji, temperamentu, doświadczenia i wielu innych czynników.
Nasz mózg gadzi, który jest najstarszą pod kątem funkcjonalnym częścią mózgu, nadal jest kluczowy dla naszych funkcji przetrwania. Podczas stresujących sytuacji, gdy się boimy i pojawia się emocja, jaką jest strach, mózg gadzi bierze nad nami kontrolę. Jest to najstarsza część mózgu, która włącza pniowy obszar kontroli, między innym rdzeń i most. Jest ona odpowiedzialna za najbardziej podstawowe funkcje przetrwania, takie jak kontrola bicia serca, oddech, równowaga i temperatura ciała. Z uwagi na swoje podstawowe funkcje, mózg gadzi jest często postrzegany jako gospodarz naszych instynktów przetrwania.
Walcz/Uciekaj/Zamroź ! Znasz to?
Steruje twoimi emocjami, relacjami i pamięcią. Kiedy jesteśmy szczęśliwi, smutni, zaskoczeni, zadowoleni lub sfrustrowani, to właśnie nasz mózg ssaczy jest za odpowiedzialny. Wiąże się on ściśle z emocjonalnością i interakcją społeczną. Ten etap ewolucji mózgu, w którym powstały hipokamp, ciało migdałowate i podwzgórze. Hipokamp odgrywa kluczową rolę w konsolidacji i przenoszenie informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej oraz orientacji przestrzennej. Hipokampy występują parzyście, po jednym na każdą z półkul i składają się ze stopy, koryta i strzępka, ale warto wspomnieć o jego korze śródwęchowej i zakręcie zębatym, które dopełniają całość. Ciało migdałowate jest jak „strażnik oddziaływania”, które monitoruje informacje docierające do mózgu oraz determinuje odpowiedzi na czynniki zewnętrze. Ogólnie zasadne jest stwierdzenie, iż odgrywa pewną rolę w generowaniu „negatywnych” emocji i agresji oraz odpowiada za reakcje obronne, ponieważ pobudza układ współczulny. Odgrywa też ważną rolę w przetwarzaniu informacji w sferze kontaktów międzyludzkich, o czym świadczy fakt, że objętość ciała migdałowatego u ludzi jest pozytywnie skorelowana z wielkością sieci społecznej, w której przebywa. Ciało migdałowate zbudowane jest z dwóch części: 1/ korowo-przyśrodkowej, pobudzającej, starszej rozwojowo składającej się z jąder korowego, przyśrodkowego i i środkowego oraz 2/ podstawno-bocznej o działaniu hamującym, nowszej filogenetycznie zbudowanej z jądra podstawnego i bocznego. Podwzgórze z kolei jest odpowiedzialne za wiele funkcji, w tym apetytu, pragnienia, temperaturę ciała i cyklu snu, wpływa ono na szeroko rozumianą homeostazę organizmu i jej utrzymanie na prawidłowym poziomie, jest także końcowym elementem drogi efektorowego układu nerwowego endokrynologicznego. Podwzgórze znajduje się między skrzyżowaniem nerwów wzrokowych z przodu, a ciałami suteczkowatymi z tyłu oraz między wzgórzem od strony grzbietowej a przysadką mózgową położoną brzusznie.
Kora mózgowa, najmłodsza część naszego mózgu, odpowiada za nasze umiejętności poznawcze, takie jak myślenie, planowanie, rozwiązywanie problemów i twórczość. Kiedy uczymy się nowych rzeczy, rozwiązujemy powstałe przed nami problemy, korzystamy z naszych decyzji lub dzielimy się swoimi pomysłami, korzystamy wtedy z naszej kory mózgowej. Mózg ludzki, nazywany neocortexem jest najbardziej rozwiniętą częścią mózgu, która wpływa na nasze półkule, wyłącznie u ssasków. Warto tu wspomnieć, że filogenetycznie wyróżnia się także korę starą!. Neokortex jest odpowiedzialny za funkcje związane z myśleniem, takie jak język, abstrakcyjne myślenie, planowanie, a także empatia i samokontrola. Kora mózgowa dzieli się na 6 podstawowych warstw: drabinowej, ziarnistej zewnętrznej, piramidowej zewnętrznej, ziarnistej wewnętrznej, piramidowej wewnętrznej oraz komórek wielokształtnych. Wykazują one silne pofałdowanie ze względu na wzrost ilości neuronów, ale także w zależności od funkcji różnią się grubością warstwy.
Układ nerwowy człowieka składa się z systemu ośrodkowego (OUN) i obwodowego (PNS). Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat charakterystycznych funkcji. Najczęstsze patologie obserwowane przy zaburzeniach układu nerwowego człowieka ze strony układu ośrodkowego to:
Układ nerwowy człowieka składa się z systemu ośrodkowego (OUN) i obwodowego (PNS). Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat charakterystycznych funkcji. Najczęstsze patologie obserwowane przy zaburzeniach układu nerwowego człowieka ze strony układu ośrodkowego to:
Zdrowy układ jest kluczowy dla naszego dobrego samopoczucia. W profilaktyce choroby systemu ważna jest prawidłowa dieta oraz suplementacja.
Zdrowa dieta i suplementacja to istotne elementy profilaktyki zaburzeń układu nerwowego. Pamiętaj jednak, że zanim zdecydujesz się na suplementy, skonsultuj się z dietetykiem i lekarzem.
Działajcie
®FIZJOMASTER – Wszystkie prawa zastrzeżone. Korzystając z portalu, akceptujesz politykę prywatności oraz regulamin.
