Mięsień półbłoniasty

Mięsień półbłoniasty (Musculus semimembranosus) – już sama nazwa zdradza, że ten mięsień to w połowie ścięgno. To dokładnie ten, który ukrywa się pod mięśniem półścięgnistym, a mimo że często pozostaje w cieniu swoich bardziej „medialnych” sąsiadów, to odgrywa kluczową rolę w naszej lokomocji. Przyjrzyjmy się mu z bliska.

Przyczepy – skąd, dokąd i po co? Mięsień półbłoniasty zaczyna swoją podróż na guzie kulszowym – tym wyczuwalnym zgrubieniu w dolnej części miednicy, na którym siedzimy. Jego przyczep początkowy jest położony bocznie i nieco powyżej mięśnia półścięgnistego, dokładnie pomiędzy mięśniem dwugłowym uda a mięśniem czworobocznym uda. Początkowo jest to długie, płaskie ścięgno, które mniej więcej w połowie długości mięśnia przechodzi w szeroki brzusiec. W tym brzuścu znajduje się charakterystyczne wgłębienie, w którym mieści się ścięgno mięśnia półścięgnistego – taki mały, anatomiczny schowek.

Przyczep końcowy mięśnia półbłoniastego jest znacznie bardziej skomplikowany, bo dzieli się na trzy odnogi, które niektórzy porównują do palców ptaka. Pierwsza odnoga biegnie do przodu i przyczepia się do kłykcia przyśrodkowego kości piszczelowej, częściowo przykryta więzadłem pobocznym piszczelowym. Druga odnoga kieruje się ku tyłowi i przechodzi w więzadło podkolanowe skośne – stabilizując tylną ścianę stawu kolanowego. Trzecia, środkowa odnoga, biegnie w dół i wplata się w powięź goleni, pokrywając mięsień podkolanowy. Niby jeden mięsień, a tyle możliwości!

Funkcja – co tak naprawdę robi mięsień półbłoniasty? To prawdziwy siłacz wśród mięśni tylnej grupy uda. W biodrze działa jako silny prostownik i przywodziciel, a w kolanie – jako zginacz i rotator wewnętrzny goleni. W praktyce oznacza to, że nie tylko pozwala na wyprostowanie nogi w biodrze i przyciąganie jej do linii środkowej ciała, ale też pomaga w zginaniu kolana i rotacji goleni do wewnątrz. Dzięki niemu możemy biegać, skakać i robić szybkie zmiany kierunku – słowem, to on daje nam przewagę na boisku i parkiecie.

Unaczynienie i unerwienie – czyli skąd bierze paliwo? Mięsień półbłoniasty jest zaopatrywany przez tętnice przeszywające od tętnicy głębokiej uda oraz gałęzie tętnicy podkolanowej. Unerwienie zapewnia mu gałąź nerwu piszczelowego (L4-S1), co jest typowe dla mięśni grupy tylnej uda. Czyli jak widzisz, wszystko jest tu dobrze przemyślane – silny mięsień potrzebuje solidnego zaopatrzenia.

To wszystko na dziś

P.S.1. Link do odsłuchania odcinka – tutaj.

P.S.1 Od 2024 jest wysyłany regularny newsletter z fiszkami do szybkiej i łatwej nauki, podsumowaniem całego odcinka oraz smaczkami, które nie zostały zawarte w podcaście ani tu na stronie. Jeśli chcesz dołączyć do jedynego takiego newslettera w Polsce – pisz na anatomia@anatomiaw5minut.pl i w tytule podaj swoje imię – będzie to dla mnie informacja, że chcesz dostawać właśnie ten newsletter!

P.S.2 Sprawdź kiedy jest najbliższy kurs anatomii palpacyjnej klikając tutaj!