Mięsień półścięgnisty

Witam Cię bardzo serdecznie w sześćdziesiątym odcinku podcastu i zanim zacznę na temat mięśnia półścięgnistego to kilka słów o grupie tylnej mięśni uda. Tylna grupa mięśni uda to trójka dobrze znanych mięśni: mięsień półbłoniasty, półścięgnisty oraz dwugłowy uda. To one wspólnie odpowiadają za ruchy zginania stawu kolanowego i prostowania stawu biodrowego.

Ciekawostka: z wyjątkiem krótkiej głowy mięśnia dwugłowego, wszystkie te mięśnie mają wspólny punkt startowy – guz kulszowy. Stamtąd biegną wzdłuż tylnej powierzchni uda w kierunku dołu podkolanowego. Możemy je podzielić na dwie podgrupy: grupa przyśrodkowa, czyli półbłoniasty i półścięgnisty oraz grupa boczna, którą reprezentuje mięsień dwugłowy uda.

Co ważne – poza krótką głową dwugłowego – wszystkie te mięśnie to mięśnie dwustawowe. Czyli? Pracują jednocześnie w dwóch stawach – biodrowym i kolanowym. Ich przeciwnikiem jest potężny mięsień czworogłowy uda, który prostuje kolano. 

A kto nimi steruje? Nerw piszczelowy. Jedynie krótką głowę mięśnia dwugłowego unerwia gałąź końcowa nerwu kulszowego – konkretnie: nerw strzałkowy wspólny. Dlaczego? Zostawiam Cię z tym do sprawdzenia bo to jednak ważne a ja już przechodzę do gwiazdy dzisiejszego odcinka, a mianowicie mięśnia półścięgnistego.

Ten smukły, wydłużony mięsień zajmuje przyśrodkową i powierzchowną część tylnej okolicy uda. W połowie długości uda jego brzusiec przechodzi w cienkie, charakterystyczne, okrągławe ścięgno.

Zaczyna się na tylnej powierzchni guza kulszowego – wspólnie z głową długą mięśnia dwugłowego. Następnie jego włókna zbiegają ku dołowi, gdzie ścięgno układa się w bruździe między mięśniami, by dalej dotrzeć aż do kości piszczelowej – przyśrodkowo i poniżej guzowatości. Tam też przyczepia się do powięzi goleni.

Co ciekawe, jego ścięgno bierze udział w tworzeniu tzw. gęsiej stopki ścięgnistej, będąc jej dolnym składnikiem.

Czynność tego mięśnia.
Półścięgnisty to prostownik i słaby przywodziciel stawu biodrowego. W kolanie – zginacz, choć ze względu na niedużą długość brzuśca, zakres zgięcia to zaledwie około 50 stopni. Dodatkowo wykonuje słaby obrót do wewnątrz w stawie kolanowym. 

Mięsień leży powierzchownie, przykryty jedynie przez mięsień pośladkowy wielki. Bocznie graniczy z głową długą mięśnia dwugłowego, a przyśrodkowo – z mięśniem półbłoniastym i przywodzicielem wielkim. 

Półbłoniasty tak naprawdę ma w swoim brzuścu taką rynienkę do tego mięśnia, w której leży to długie ścięgno mięśnia półścięgnistego. Ważne miejsce do opracowania terapeutycznego gdyż często tam dochodzi do sklejeń. Przy zgiętym kolanie, jego ścięgno mięśnia półścięgnistego można łatwo wyczuć – znajduje się ono na przyśrodkowym brzegu dołu podkolanowego. 

Unerwienie:

Unerwienie tego mięśnia pochodzi z nerwu piszczelowego – a dokładniej: włókna od poziomu L4 – S2. Co do kaletek: Jedna z kaletek znajduje się między ścięgnami mięśni półścięgnistego, półbłoniastego i dwugłowego – działa jak naturalna poduszka zmniejszająca tarcie. 

I może jeszcze dwa – trzy zdania na temat zmienności anatomicznej. 

Półścięgnisty czasem może mieć osobny przyczep na guzie kulszowym. Niekiedy jego smuga ścięgnista bywa niecałkowita lub nawet podwójna. Zdarzają się też dodatkowe pączki mięśniowe – nadliczbowe elementy, które występują w jego pobliżu.

I to chyba tyle na dziś. Jeśli masz ochotę na fiszki do tego odcinka to pisz na anatomia@anatomiaw5minut.pl. Raz w miesiącu wysyłamy newsletter z nowymi odcinkami podcastu i raz w miesiącu ze starym odcinkiem.

Jeśli masz natomiast ochotę na szkolenie z anatomii palpacyjnej to zapraszam tu: https://fizjomaster.com/produkt/anatomia-palpacyjna/

Link do podcastu: https://www.spreaker.com/episode/miesien-polsciegnisty-60–65234589

 A dziś już się żegnam. 

Pozdrawiam serdecznie,
Agnieszka Mikołajczak
Anatomia w pięć minut.