Monitorowanie pracy serca w procesie fizjoterapii jest kluczowe dla bezpieczeństwa pacjenta. Elektrokardiografia (EKG) umożliwia ocenę rytmu i przewodnictwa serca podczas terapii, co ma szczególne znaczenie w rehabilitacji kardiologicznej, pulmonologicznej i ogólnousprawniającej.
Wprowadzenie
Elektrokardiografia (EKG) to metoda rejestracji aktywności bioelektrycznej mięśnia sercowego. W fizjoterapii jej rola wykracza poza klasyczne zastosowania diagnostyczne – staje się narzędziem monitorowania bezpieczeństwa i efektywności terapii ruchowej. Ocena rytmu serca podczas wysiłku umożliwia dostosowanie intensywności ćwiczeń do możliwości pacjenta oraz minimalizuje ryzyko powikłań sercowonaczyniowych.
W codziennej praktyce stosujemy progi tętna by określić wydolność i tolerancję pacjenta na wysiłek fizyczny, używamy pulsoksymetrów lub specjalnych urządzeń pomiarowych, które w sporcie są już powszechne.
Podstawy naukowe i mechanizmy działania
Rejestracja EKG polega na wychwytywaniu potencjałów elektrycznych generowanych przez depolaryzację i repolaryzację mięśnia sercowego. Krzywa EKG dostarcza informacji o rytmie, przewodnictwie przedsionkowokomorowym, osi elektrycznej serca oraz ewentualnych zaburzeniach repolaryzacji. W fizjoterapii kluczowe znaczenie mają zmiany rytmu serca podczas wysiłku fizycznego i fazy odpoczynku, które obrazują reakcję układu krążenia na obciążenie.
Rozbudowaną wersją EKG jest badanie holterowskie, analiza 24h zapisu potencjałów, także w trakcie snu.
Zastosowania kliniczne w fizjoterapii
Rehabilitacja kardiologiczna
Monitorowanie EKG w czasie ćwiczeń pozwala ocenić tolerancję wysiłku, wykryć arytmie i zapobiec powikłaniom u pacjentów po zawale mięśnia sercowego czy operacjach kardiochirurgicznych.
Rehabilitacja pulmonologiczna
U pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc i niewydolnością oddechową EKG wspiera kontrolę reakcji serca na wysiłek, szczególnie w przypadku hipoksji wysiłkowej.
Fizjoterapia ogólnousprawniająca
U osób starszych i obciążonych chorobami przewlekłymi monitorowanie EKG zwiększa bezpieczeństwo terapii i pozwala na dobór odpowiedniej intensywności ćwiczeń.
Ograniczenia i wyzwania
Wprowadzenie monitorowania EKG w warunkach fizjoterapeutycznych wymaga odpowiedniego sprzętu oraz wiedzy z zakresu interpretacji zapisów. Nie każdy gabinet jest wyposażony w systemy telemetryczne, a dodatkowym wyzwaniem pozostaje standaryzacja protokołów monitorowania. Interpretacja subtelnych zmian EKG powinna pozostawać w gestii lekarza, jednak fizjoterapeuta musi posiadać umiejętność rozpoznania podstawowych zaburzeń rytmu.
Integracja EKG z procesem terapeutycznym
Włączenie monitorowania EKG do praktyki fizjoterapeutycznej umożliwia:
- wczesne wykrycie zaburzeń rytmu podczas ćwiczeń,
- ustalenie bezpiecznych progów wysiłkowych,
- zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta z chorobami układu krążenia,
- obiektywną ocenę adaptacji sercowonaczyniowej do wysiłku.
Elektrokardiografia w fizjoterapii pełni rolę nie tylko diagnostyczną, ale przede wszystkim prewencyjną. Pozwala zapewnić pacjentowi bezpieczeństwo podczas terapii ruchowej, dostosować obciążenie do jego możliwości i uniknąć powikłań sercowonaczyniowych. Jest to narzędzie, które powinno znaleźć szersze zastosowanie w nowoczesnej rehabilitacji kardiologicznej i ogólnousprawniającej.









