KOŚĆ UDOWA – TRZON
Każda kość długa, w tym kość udowa, składa się z trzonu oraz dwóch końców – górnego i dolnego. Trzon kości udowej jest delikatnie wypukły do przodu i ma kształt trójściennego pryzmatu. Ta wypukłość do przodu pełni ważną rolę biomechaniczną, umożliwiając efektywne przenoszenie obciążeń.
Powierzchnie trzonu
Trzon kości udowej posiada trzy powierzchnie:
- Powierzchnia przednia – w przekroju poprzecznym silnie wypukła, łagodnie przechodząca w inne powierzchnie.
- Powierzchnie boczne – skierowane ku tyłowi, zbiegają się w części środkowej trzonu wzdłuż kresy chropawej, która stanowi jeden z kluczowych elementów tej kości.
Kresa chropawa – filar wytrzymałości
Kresa chropawa to wydatna struktura na tylnej powierzchni trzonu, która pełni rolę „słupa oporu”. Dzięki niej kość udowa jest usztywniona, co zapobiega deformacjom wynikającym z obciążeń.
W warunkach patologicznych, takich jak krzywica, gdzie dochodzi do niedostatecznego uwapnienia kości, kresa chropawa może ulec przekształceniu. W wyniku obciążeń kość udowa może ulec nadmiernemu uwypukleniu do przodu, a kresa przekształca się w wyniosły grzebień. To przykład adaptacyjnych mechanizmów organizmu, ale jednocześnie oznaka problemów w strukturze szkieletu.
Szczegóły anatomiczne kresy chropawej
Kresa chropawa składa się z dwóch warg:
- Warga przyśrodkowa – biegnie w kierunku nadkłykcia przyśrodkowego i kończy się guzkiem przywodziciela, do którego przyczepia się ścięgno mięśnia przywodziciela wielkiego. Wyżej warga przyśrodkowa rozdwaja się, tworząc kresę grzebieniową, miejsce przyczepu mięśnia grzebieniowego.
- Warga boczna – przechodzi w guzowatość pośladkową, gdzie przyczepia się mięsień pośladkowy wielki. Ciekawostką jest fakt, że w niektórych przypadkach w górnej części tej guzowatości występuje dodatkowy guzek, zwany krętarzem trzecim.
Wargi kresy chropawej pełnią także rolę granic dla pól przyczepu mięśni. Między nimi znajdują się obszary dla mięśni przywodzących oraz mięśnia obszernego bocznego i głowy krótkiej mięśnia dwugłowego uda.
Powierzchnia przednia i przyczepy mięśni
Powierzchnia przednia trzonu kości udowej w górnych trzech czwartych długości stanowi miejsce przyczepu mięśnia obszernego pośredniego. W dolnej części oddziela ją od tego mięśnia kaletka maziowa nadrzepkowa, która należy do stawu kolanowego. Nad kaletką przyczepia się mięsień stawowy kolana, odpowiadający za stabilizację tego stawu.
Kanały odżywcze
Mniej więcej w połowie długości kresy chropawej znajdują się otwory odżywcze prowadzące do kanałów odżywczych. Są one istotnym elementem strukturalnym, ponieważ umożliwiają dostarczanie substancji odżywczych do wnętrza kości. To kolejny przykład doskonałego przystosowania anatomicznego kości udowej do swojej roli.
Podsumowanie
Kość udowa to prawdziwy majstersztyk inżynierii biologicznej – długa, mocna i funkcjonalna. Jej skomplikowana budowa, od trzonu po kresę chropawą, pozwala na pełnienie wielu funkcji jednocześnie. Mam nadzieję, że ta szczegółowa analiza przybliżyła Wam bogactwo anatomiczne tej niezwykłej kości.
Link do odsłuchania: https://www.spreaker.com/episode/kosc-udowa-trzon-57–63612069
Fiszki do pobrania: pisz na anatomia@anatomiaw5minut.pl, podając w tytule swoje imię. A jeśli chcesz z nami poznać tajniki palpacyjne anatomii, zapraszamy: https://fizjomaster.com/produkt/anatomia-palpacyjna
