Co szkodzi wątrobie?
Wątroba jest jednym z najważniejszych i największych narządów w ludzkim ciele. Spełnia wiele kluczowych funkcji, mających wpływ na ogólny stan zdrowia i homeostazę organizmu. Ale na początku zastanówmy się nad jej budową. Pod kątem makroskopowym wątroba znajduje się w prawej górnej części jamy brzusznej, tuż pod przeponą. U dorosłych waży około 1,2 do 1,5 kg. Narząd ten jest podzielony na dwie główne części: większy prawy płat oraz mniejszy lewy płat, oddzielone od siebie wcięciem więzadła sierpowatego. W koncepcji osteopatycznej płaty można jeszcze bardziej różnicować na mniejsze podjednostki. Złapiesz objawy przeciążonej wątroby?
Fosfolipidy wątroby
Z punktu widzenia mikroskopowego wątroba zbudowana jest z wielu małych jednostek funkcjonalnych zwanych zrazikami wątrobowymi. Każdy zrazik składa się z komórek wątrobowych (hepatocytów) ułożonych promieniście wokół centralnej żyły zrazikowej. Hepatocyty są odpowiedzialne za przetwarzanie składników odżywczych, produkcję żółci, detoksykację oraz wiele innych procesów metabolicznych. A jak na potężny narząd przystało wątroba ma unikalny system krwionośny: otrzymuje krew bogatą w składniki odżywcze z żyły wrotnej (pochodzącą z przewodu pokarmowego) oraz utlenowaną krew z tętnicy wątrobowej. Wątroba w około 65% tworzona jest z fosfolipidów. Żółć produkowana przez hepatocyty jest transportowana przez drogi żółciowe do pęcherzyka żółciowego, gdzie jest przechowywana i zagęszczana do wykorzystania w procesie trawienia. Skoro znamy już budowę i zaopatrzenie anatomiczne wątroby, skupmy się na jej funkcjach, gdyż jej prawidłowe funkcjonowanie będzie determinować zdrowie człowieka.
Funkcje Wątroby:
- Metabolizm substancji odżywczych:
- Wątroba odgrywa kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek. Reguluje poziom glukozy we krwi, przekształca nadmiar glukozy w glikogen (magazyn energii) oraz syntetyzuje białka osocza krwi.
- Detoksykacja:
- Narząd ten neutralizuje i usuwa z organizmu toksyny, długotrwale przyjmowanie leków osłabia wątrobę. Przetwarza amoniak, produkt uboczny metabolizmu białek, na mniej toksyczny mocznik.
- Produkcja i wydzielanie żółci:
- Żółć produkowana przez wątrobę jest niezbędna do trawienia i absorpcji tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Warto też pamiętać, że wydziela wątroba hormony, bez których działanie narządów byłoby znacząco utrudnione.
- Magazynowanie składników odżywczych:
- Wątroba magazynuje witaminy i minerały, takie jak żelazo, miedź oraz witaminy z grupy B.
- Regulacja składników krwi:
- Bierze udział w regulacji krzepnięcia krwi przez produkcję czynników krzepnięcia oraz eliminację starych i uszkodzonych erytrocytów.
Wątroba pełni zatem złożoną rolę jako centralny organ metaboliczny, filtrujący i przetwarzający substancje przenoszone przez krew oraz jako ważny element układu pokarmowego. Jej zdolność do regeneracji jest wyjątkowa, ale równocześnie wątroba jest wrażliwa na szkodliwe działanie takich czynników jak alkohol, niektóre leki oraz wirusowe zapalenia wątroby. Wątroba, choć nie jest klasycznym gruczołem dokrewnym, odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie hormonalnym i produkuje kilka istotnych substancji o działaniu hormonalnym. Oto niektóre z nich:
Hormony wątroby.
- Angiotensynogen – jest prekursorem angiotensyny, ważnego składnika układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA), który reguluje ciśnienie krwi i gospodarkę wodno-elektrolitową. Po przekształceniu przez reninę w angiotensynę I, a następnie przez enzym konwertujący angiotensynę (ACE) w angiotensynę II, wpływa na zwężenie naczyń krwionośnych, zwiększając tym samym ciśnienie krwi. Angiotensyna II stymuluje również wydzielanie aldosteronu przez nadnercza, co prowadzi do zwiększonego wchłaniania sodu i wody, dodatkowo podnosząc ciśnienie krwi.
- Trombopoetyna – Hormon ten jest kluczowy w regulacji produkcji płytek krwi (trombocytów). Trombopoetyna stymuluje szpik kostny do produkcji i dojrzewania megakariocytów, komórek prekursorowych płytek krwi. Zwiększona produkcja trombopoetyny występuje w odpowiedzi na obniżony poziom płytek krwi, co pomaga w utrzymaniu ich odpowiedniej liczby w krwiobiegu.
- Hepcidyna – Jest kluczowym regulatorem metabolizmu żelaza w organizmie. Hepcidyna hamuje wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego oraz uwalnianie żelaza z makrofagów i hepatocytów. Poprzez regulację poziomu żelaza w organizmie, hepcidyna odgrywa ważną rolę w zapobieganiu nadmiarowi żelaza, co jest istotne, ponieważ nadmiar żelaza może prowadzić do uszkodzenia organów i tkanki.
- Insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1) – Jest produkowany w odpowiedzi na stymulację przez hormon wzrostu (GH) wydzielany przez przysadkę mózgową. IGF-1 odgrywa kluczową rolę w wzroście i rozwoju, szczególnie w okresie dojrzewania. Wspiera także anabolizm, przyczyniając się do budowy białek i tkanki mięśniowej, oraz wpływa na metabolizm węglowodanów i tłuszczów.
- Faktory krzepnięcia krwi – Wątroba syntetyzuje różne białka odpowiedzialne za krzepnięcie krwi, w tym fibrynogen oraz czynniki VII, IX i X. Te białka są niezbędne w procesie krzepnięcia krwi, co jest kluczowe w przypadku uszkodzeń naczyń krwionośnych, aby zapobiec nadmiernemu krwawieniu. Niekiedy wskazana będzie terapia hormonalna by przeciwdziałać patologicznym zaburzeniom wydzielania
Podsumowując, wątroba pełni istotną funkcję w produkcji i regulacji różnych substancji hormonalnych, które mają zasadnicze znaczenie dla utrzymania homeostazy, regulacji ciśnienia krwi, metabolizmu żelaza, wzrostu i rozwoju oraz procesu krzepnięcia krwi. Zakłócenia w funkcjonowaniu wątroby mogą prowadzić do znaczących zaburzeń tych procesów, co podkreśla jej znaczenie w ogólnym stanie zdrowia organizmu. Aby zachować prawidłowe funkcjonowanie wątroby, ważne jest podjęcie szeregu działań zapobiegawczych i stosowanie zdrowych nawyków życiowych. Objawy przeciążonej wątroby są łatwe do zauważenia, podejmij stosowne działania bo lepiej zapobiegać niż leczyć. Oto kilka kluczowych zaleceń.
Zdrowa dieta wątroby, czyli jak poprawić jej stan?
Redukcja tłuszczu w diecie, szczególnie tłuszczów nasyconych i trans, mogą przyczynić się do rozwoju stłuszczenia wątroby. Zwiększ spożycie warzyw i owoców, które są bogate w antyoksydanty, witaminy i minerały, pomagają w detoksykacji i ochronie wątroby. Otyłość cukrzyca to przewlekłe dolegliwości, które niejednokrotnie trwają od wielu lat pustosząc organizm. Wybieraj pełnoziarniste produkty bogate w błonnik, wspierają one trawienie i pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Ogranicz także spożycie alkoholu, jest jedną z głównych przyczyn uszkodzenia wątroby. Wiesz jak ważne jest prawidłowe działanie narządów wewnętrznych? Pomoże to w utrzymaniu zdrowej wagi, redukując ryzyko otyłości i insulinooporności, co jest korzystne dla wątroby. Choroby wątroby się zdarzają, co z nimi zrobić? Pilnuj masy, nadmierna może prowadzić do stłuszczenia wątroby, co zwiększa ryzyko marskości i raka wątroby. Wiesz, że hormonoterapia raka jest dostępną metodą jego leczenia? Kolejną ważną rzeczą jest ograniczenie szkodliwych substancji w Twoim ciele. Chemikalia i toksyny (np. w gospodarstwach domowych, środowisku pracy) mogą obciążać wątrobę. Warto też uważać przy stosowaniu leków, zwłaszcza w nadmiernych dawkach, mogą uszkodzić wątrobę. Zawsze stosuj leki zgodnie z zaleceniami lekarza, wiesz zapewne, że wspólne monitorowanie zdrowia jest ważne w profilaktyce? Jeżeli masz przewlekłe choroby, wymagasz leczenia autoimmunologicznego lub walczysz z cukrzycą lub nadciśnieniem, monitoruj się aby zmniejszyć ryzyko powikłań. Zdrowy sen także będzie pomocny. Wiesz już, jak poprawić stan swojej wątroby? Wyłapiesz objawy przeciążonej wątroby w swoim gabinecie, może to marskość? Twoja wątroba potrzebuje regeneracji, nauczymy Cię tego na kursie „Terapia Wisceralna” Kursy i warsztaty – terapia Wisceralna
Wspomaganie regeneracji wątroby i pracy innych narządów jamy brzusznej, leży to w kompetencjach fizjoterapii.
Choroby wątroby, hormonoterapia nowotworów.
Aby uniknąć komplikacji w procesie terapeutycznym warto badać się i pacjenta regularnie. Zauważając apatię, problemy natury gastroenterologicznej, zgagę lub miewając przewlekłe bóle brzucha skonsultuj się z lekarzem, interwencja lekarska może okazać się niezbędna. Unikniesz w ten sposób licznych chorób takich jak autoimmunologiczne zapalenie wątroby, marskość, czerwienica i wielu, naprawdę wielu innych patologii. Aby to przypilnować wykonuj regularne badania wątroby, pomagają w wczesnym wykrywaniu potencjalnych problemów. USG Dopler wątroby pozwoli na sprawne wykrycie zmian jej ukrwienia, poza tym badanie USG jamy brzucha jest złotym standardem we wczesnym wykryciu patologii jak zmiany łagodne przerostowe. A żeby uniknąć niepożądanych zdarzeń zadbaj o styl życia, ogranicz alkohol i palenie tytoniu, może ono zwiększać ryzyko uszkodzenia wątroby i rozwój innych chorób. Rozważ także szczepienia ochronne (np. przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B), unikanie niebezpiecznych zdarzeń seksualnych i używania niewysterylizowanych igieł będzie tutaj pomocne.
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby, leki wątroby
Funkcję wydzielniczą zbadamy poprzez badanie hormonu i określenie miar enzymów takich jak aminotransferaza alaninowa (ALT, ALAT), aminotransferaza asparaginianowa (AST, AspAT), fosfataza zasadowa (ALP), gamma-glutamylotransferaza (GGTP), cholinesteraza (ChE) oraz dehydrogenaza mleczanowa (LDH), służą one do wykrywania i oceny uszkodzenia komórek wątrobowych, a także zaburzeń czynności wątroby. Badanie stężenia enzymów jest czułą, aczkolwiek mało swoistą metodą diagnostyczną – nie wskazuje na konkretną jednostkę chorobową, dlatego wszelkie diagnozy powinny być stawiane w oparciu o całościowy stan zdrowia pacjenta i jego aktualne dolegliwości. Poza aktywnością enzymatyczną, dokonuje się pomiaru stężenia bilirubiny, białek osocza, amoniaku. Normy podawane przez poszczególne laboratoria mogą się różnić w zależności od sposobu oznaczeń.
Zachowanie zdrowej wątroby jest kluczowe dla ogólnego stanu zdrowia. Proaktywne podejście do zdrowia i dobre nawyki mogą znacząco zmniejszyć ryzyko problemów z wątrobą oraz poprawić ogólną jakość życia.
| Nazwa enzymu | Wartości prawidłowe u dorosłych |
| ALAT | <40 IU/l * |
| AspAT | <40 IU/l * |
| ALP | <270 IU/l * |
| GGTP | <35 IU/l u kobiet, <40 IU/l u mężczyzn * |
| LDH | <480 IU/l * |
| ChE | 500-3800 IU /l * |
A więcej tutaj
