Hirudoterapia w praktyce
Korzeni leczenia z wykorzystaniem pijawki lekarskiej należy poszukiwać w czasach starożytnych. Pierwsze doniesienia na temat hirudoterapii pochodzą ze starożytnego Egiptu. W Europie hirudoterapia jest stosowana od XVII w. pijawki były wykorzystywane do „upuszczania” krwi pacjentom, jak później zauważono przynosiło to olbrzymie efekty
terapeutyczne wykraczające często poza dolegliwości, z powodu których pacjent zgłaszał się do lekarza Początek XXw. przyniósł spadek zainteresowania tą formą leczenia, jednakże od lat 30 XX wieku notuje się ponowny wzrost opracowań medycznych na temat hirudoterapii. Spośród 600 znanych gatunków pijawek, w lecznictwie używanych jest kilkanaście. W 2004 roku amerykańska FDA zatwierdziła leczenie pijawką lekarską jako oficjalną, powszechnie stosowaną i zalecaną formę terapii. W ślad za nią poszło wiele innych krajów zarówno na świecie jaki i na terenie Unii Europejskiej. Hirudoterapia jest szeroko wykorzystywana w chirurgii transplantacyjnej (z wykorzystaniem wolnych płatów skóry jak i płatów uszypułowanych – szczególnie w sytuacji, gdy ponowna operacja nie jest rekomendowana) oraz w niewydolności żylnej kończyn dolnych, a także w schorzeniach układu ruchu, m. in.: u pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa, u pacjentów z bólem głowy i szyi oraz z chorobą zwyrodnieniową (np. stawów kolanowych. Dostępne w literaturze naukowej doniesienia na temat skuteczności hirudoterapii są obcojęzyczne, gdyż w Polsce ten sposób leczenia uznawany jest za niekonwencjonalny i rzadko poddawany badaniom, jednakże zagraniczne periodyki coraz więcej uwagi skupiają na pozytywnym wpływie tej formy terapii.
Czynnikiem leczniczym w hirudoterapii są substancje wydzielnicze gruczołów ślinowych pijawki, zwane potocznie hirudozwiązkami (ang. Salivary Glands Secretion, SGS), które dostają się do organizmu człowieka po przegryzieniu przez pijawkę skóry i są uwalniane w ciągu całego okresu wysysania krwi. Wciąż odkrywane są nowe SGS – aktualnie sklasyfikowano ok. 30 z nich. Podstawowe właściwości wydzielanej przez pijawki śliny w zależności od frakcji wykazują oddziałują przede wszystkim na wskaźniki krwi oraz naczynia krwionośne. We frakcjach wyrzutu SGS możemy wyróżnić 4 główne grupy związków: w pierwszej fazie do krwi dostają się związki mające za zadanie utrzymać rozwarcie rany, wpłynąć na transport błonowy oraz rozpad włókien kolagenu, należą do nich głównie hialuronidaza, kolagenaza i destabliza. Kolejną grupą są związki o działaniu utrudniającym procesy krzepnięcia krwi by ułatwić jej swobodny wypływ z rany po ugryzieniu. Najważniejszym z nich jest hirudyna – najlepiej przebadany związek w ślinie pijawek, pojawia się ona w środkowej frakcji śliny i wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, oraz spowalnia procesy krzepnięcia krwi. Do następnej grupy związków należą bdeliny i egliny. Chronią one przed nadmierną reakcją organizmu na bodziec jakim jest jad pijawki, obniżają bólu i obrzęk oraz spazm mięśniowy. Wykazują także działanie regeneracyjne w stosunku do układu nerwowego. Można je zlokalizować w środkowej i końcowej frakcji SGS. W ślinie pijawek znajduje się też wiele związków wspomagających działanie powyżej wymienionych – tworzących niejako rdzeń śliny. Zaliczyć do nich można: apyrazę, która ogranicza agregację płytek krwi, histaminę oraz PC-LS o działaniu rozrzedzającym krew i regulującym jej ciśnienie, endorfinę, oraz liczne neuroprzekaźniki jak dopamina i acetylocholina, które mają zadanie znieczulić żywiciela, uspokoić i wprowadzić w euforyczny nastrój a także antyelastazę, która działa hamująco na procesy starzenia oraz bierze udział w metabolizmie kolagenu oraz białka jak kalina i saratyna, przeciwdziałające agregacji trombocytów – związki te pojawiają się we wszystkich frakcjach SGS.
Masz ochotę na więcej:
